Fizička obuka u Vojsci Srbije
Savremeni vojnik, ili vojnik ,,21. veka“, uslovljen je međusobnom povezanošću tri faktora: obučenost, fizička sposobnost i psihološka pripremljenost. Obučenost i psihološka pripremljenost su u neposrednoj zavisnosti od fizičke sposobnosti, ali njihovo ispoljavanje, mora biti jedinstveno.
U istoriji ratovanja fizička sposobnost je uvek igrala značajnu ulogu u pripremljenosti vojnika za borbu. U prvobitnim ratovima fizička sposobnost i fizičke veštine imale su gotovo presudnu ulogu. Ishod borbi je u najvećoj meri zavisio od fizičkih potencijala pojedinaca, jer su se borbe vodile ,,prsa u prsa”. Sa razvojem nauke i tehnike i drugih tehnologija, a naročito u poslednjoj deceniji, taj značaj se prividno smanjivao. Dominacija tehnike i tehnologija, samo je prividno redukovala fizičko angažovanje vojnika na bojištu.
Zbog toga, sve armije sveta i dalje veliku pažnju poklanjaju fizičkoj obuci. U nekim jedinicama, kao što su jedinice specijalne namene (padobranske, protivterorističke, izviđačke, diverzantske i dr.) neophodan je visok nivo fizičke sposobnosti zbog prirode njihovog angažovanja. Sa porastom terorizma, značaj ovih jedinica je sve veći i od njih se traži sve kvalitetnija obuka, gde se vrhunska fizička pripremljenost i osposobljenost podrazumevaju.
Pored toga, u ratnim uslovima, fizički sposobniji borci su otporniji na različite vrste stresova, napore i nedaće svih vrsta, od čega zavisi moral i volja za borbu. Fizički slabi vojnici u ratu opažaju sebe kao neupotrebljive i često beže od stvarnosti odavajući se alkoholu i drugim oblicima nepoželjnog ponašanja. Fizički sposobniji imaju veću otpornost i bolju adaptaciju na različite klimatske i temperaturne promene, na glad, žeđ, nespavanje i drugo. Posebno je značajno da se fizički sposoban borac lakše odupire zamoru i brže se od njega oporavlja. Fizička sposobnost vojnika, u miru i ratu, ima neposredan uticaj na efikasnost izvršavanja zadataka. Pored toga što fizički sposobniji borac lakše podnosi napore i poteškoće tokom izvršenja zadataka, on se manje povređuje prilikom savladavanja različitih terena i prepreka, a ranjeni se brže oporavljaju.
Narušeno zdravlje je često posledica više faktora, ali jedan od osnovnih je nedovoljna briga o fizičkoj kondiciji. Ove činjenice mogu značajno da ugrožavaju operativnu sposobnost jedinica, radni i ekonomski potencijal svake vojske (bolovanja, troškovi lečenja i dr.).
U zajedničkoj deklaraciji Međunarodnog udruženja za sportsku medicinu (FIMS) i Svetske zdravstvene organizacije (WHO) pod nazivom ,,Physical activity for health“ naglašeno je da je nedovoljna fizička aktivnost, u današnje vreme, najvažniji faktor nepotrebnog razboljevanja i preranog umiranja i da redovna, programirana fizička aktivnost u širokom obimu štiti organizam od najznačajnijih hroničnih nezaraznih oboljenja savremenog sveta.
Na osnovu velikog broja istraživanja danas se sa sigurnošću može tvrditi da je odgovarajuća fizička aktivnost glavni faktor u prevenciji rastuće globalne opasnosti od hroničnih bolesti, i da se redovna, programirana fizička aktivnost može uspešno koristiti ne samo u prevenciji već i u lečenju mnogih hroničnih oboljenja.
Društveno–ekonomska i socijalna stvarnost u kojima odrastaju današnje generacije ostavlja posledice i na njihov psiho-fizički razvoj. Opšta društveno-socijalna kretanja u celom svetu izazvala su znatan porast zavisnika (droga, duvan, alkohol i dr.), a vreme ,,sedalačkog življenja“, uslovljeno načinom života (često sedenje ispred kompjutera, televizora, zaokupljenost mobilnim telefonima i dr.) ugrožavaju biološki potencijal mladih ljudi. Nažalost, ni u toku školovanja učenika i studenata u građanstvu nije stvorena u dovoljnoj meri navika bavljenja fizičkim vežbanjem i sportom.
Ove činjenice nameću Vojsci Srbije složen zadatak da za relativno kratko vreme prevaziđe ove negativne posledice i ostvari postavljene ciljeve u podizanju i održavanju visokog nivoa fizičkih sposobnosti njenih pripadnika.
U Vojsci Srbije, fizička obuka je integrativni deo obuke koja se sprovodi planski i sistematski kao trajnan proces obučavanja i uvežbavanja njenih pripadnika izvođenjem: jutarnjeg vežbanja, fizičkog vežbanja, primenjenog fizičkog vežbanja, sportskog dana, sportskih takmičenja i provere fizičkih sposobnosti.
Jutarnje vežbanje ima za cilj da utiče na brže uvođenje organizma u dnevni režim rada i podizanje optimalnog nivoa izdržljivosti.
Časovi fizičke obuke su osnovni oblik fizičke aktivnosti na kojem se stiču i usvajaju veštine, tj. kretna znanja i navike i podižu i održavaju fizičke sposobnosti neophodne za uspešno savlađivanje procesa obuke.
Primenjeno fizičko vežbanje kao oblik fizičke obuke izvodi se u okviru posebnih formi obuke (odlazak i povratak sa obuke, nakon izvođenja taktičkih vežbi, gađanja, pripreme za logorovanja i druge oblike obuke, uvežbavanja određenih radnji pod opterećenjem i sl.). To je oblik fizičke obuke koji mora biti neposredno povezan sa vojnostručnom obukom u celini. Izvodi se u svim uslovima uz maksimalno korišćenje prirodnih objekata na zemljištu, priručnih sredstava i vežbališta.
Sportski dan je organizovani oblik fizičke obuke koji omogućava bavljenje svim aktivnostima iz fizičke kulture, kroz takmičenje i razonodu, a radi podizanja fizičkih sposobnosti na viši nivo.
Slobodne sportske aktivnosti namenjene su zadovoljenju afiniteta i potreba pojedinaca za bavljenje sportom, kroz organizovane forme rada, kao što su rad u sportskim sekcijama, takmičenja i drugo.
Provera fizičkih sposobnosti izvodi se radi utvrđivanja nivoa fizičkih sposobnosti profesionalnih vojnih lica za izvršavanje zadataka u okviru dodeljene misije komande, jedinice ili ustanove.
Pored toga, Uputstvom o sportskim takmičenjima u Vojsci Srbije predviđena je realizacija sportskih takmičenja i prvenstva redovno i na svim nivoima, zaključno sa Sportskim prvenstvom Vojske Srbije. Pripadnici Vojske Srbije planski, organizovano i aktivno učestvuju na brojnim domaćim i međunarodnim sportskim takmičenjima.
